معرفی کامل علائم اختصاری روی سیم و کابل های برق

شاید برای شما هم این سوال پیش آمده که علائم اختصاری سیم و کابل روی هر یک از این محصولات به چه معناست؟ کافیست با استفاده از راهنمای خرید سیم و کابل برق ما، یک سیم و کابل خریداری کرده و آن را از نزدیک نگاه کنید تا متوجه یک سری نوشته روی آن‌ شوید. برای کسی که آشنایی چندانی با انواع کابل برق ندارد، دانستن این علائم کمی سخت و دشوار و بعضاً گیج کننده است.

کابل برق دارای انواع مختلفی از نظر ساختار می‌باشد و هر کدام از این ساختارها برای کاربردی خاص مناسب است و اطلاعات خاصی را در اختیار خریداران و فروشندگان قرار می‌دهند. وجود این نشانه‌ها و علائم این باعث می‌شود تا به افراد در انتخاب نوع محصول مناسب با کاربری مد نظر کمک شود.

آشنایی با حروف اختصاری نوشته شده روی سیم و کابل

همه می‌دانیم که سیم و کابل برق انواع گوناگونی دارند. هر یک از این محصولات دارای نوع رسانا، عایق درونی، نوع زره، اندازه سیم و ضخامت آن، آمپر و موارد گوناگون دیگر هستند که دانستن آن‌ها باعث می‌شود یک سیم را با نوع دیگر اشتباه نگیریم. به طور کلی علائم اختصاری که روی سیم و کابل مشاهده می‌کنیم، نشان دهنده ساختار محصول مورد نظر ماست تا مثلا اشتباهی به جای یک کابل برق قدرت از یک کابل تلفن دو زوج استفاده نکنیم یا کابل کواکسیال را به جای کابل فیبر نوری استفاده نکنیم. البته احتمالا همه ما این مسئولیت را بر عهده فروشنده می‌گذاریم و ترجیح می‌دهیم به اطلاعات جزئی خود اکتفا کنیم. اما آگاهی از این علائم می‌توانند در مواقع ضروری و هنگام جایگزینی دو سیم یا کابل به کمک ما بیایند.

کابل برق چیست و چه کاربردی دارد؟

پیش از آن‌ که به سراغ بررسی علائم اختصاری روی سیم و کابل برویم، باید به این مساله توجه کنیم که کابل برق چیست و چه کاربردی دارد. در صنایع مختلف برای انتقال برق و برقراری جریان الکتریکی، از تجهیزاتی مانند کابل برق استفاده می‌شود. در واقع می‌توان گفت که قسمت بزرگی از توزیع انرژی الکتریکی از منابع تولید برق، به سایر نقاط از طریق کابل برق صورت می‌پذیرد.

کابل برق (Electrical Cable / Power Cable) یکی از مهم‌ترین تجهیزاتی است که امروزه در تمامی صنایع از آن استفاده می‌گردد درنتیجه پیشنهاد میشود درصورت نیاز به سیم و کابل برق، بهترین برندهای سیم و کابل برق موجود در ایران را بررسی و سپس اقدام به خرید کنید. کابل برق از یک یا چند رشته سیم تشکیل شده است و از جنس فلزهای رسانا می‌باشد. این رشته‌ها به یکدیگر تابیده شده و تمامی آن‌ها را به وسیله عایق پوشانده‌اند.

کابل برق براساس سطح ولتاژ و ساختاری که دارد، در انواع مختلف کابل فشار قوی، متوسط، ضعیف و به بازار عرضه می‌شود. این کابل‌ها هر کدام دارای ویژگی‌های منحصر به فردی هستند و کاربرد آن‌ها از هم مجزا است. در حال حاضر کابل فرمان کنترل، کابل کولر، ابزار دقیق، اعلام حریق، کابل مخابرات و… از انواع کابل براساس کاربرد می‌باشند که به بازار عرضه شده است. در هنگام خرید سیم و کابل باید دقت داشته باشید که کاربردی که از کابل برق انتظار دارید، چیست.

تفاوت سیم و کابل چیست؟

از آنجایی که در بازار از واژه سیم و کابل در هنگام خرید و فروش استفاده می‌شود، بسیاری از افراد تفاوت‌های این دو را نمی‌دانند و برخی هم تفاوت‌های بیشتری برای این دو دسته محصول قائل هستند. در این قسمت به بررسی تفاوت‌های سیم و کابل خواهیم پرداخت.

کابل:

کابل برق از یک الی چند رشته سیم به هم تابیده شده تشکیل شده است که به یک یا چند لایه عایق نیز مجهز شده‌اند. مهم‌ترین وظیفه این محصول، عبور جریان الکتریکی و انتقال آن است. برخی از کابل‌ها برای افزایش مقاومت در برابر عوامل زیست محیطی، از یک آرمور و زره در ساختار خود استفاده کرده‌اند. برخی دیگر نیز به شیلد مجهز هستندکه دریافت نویز آن‌ها را کاهش داده و مقاوتشان را افزایش می‌دهد و به آن کابل شیلد دار می‌گویند. در زبان انگلیسی به کابل برق علاوه بر Cable ،Cord Power نیز گفته می‌شود. Cord به کابل هایی می‌گویند که جریان الکتریکی را انتقال می‌دهند.

سیم:

سیم از یک هادی و رسانای جریان الکتریکی تشکیل شده است. وظیفه اصلی این تجهیزات انتقال جریان الکتریسیته از یک مکان به مکانی دیگر است. سیم‌ها می‌توانند در دو جنس آلومینیومی و مسی به بازار عرضه شوند. سیم مفتول مسی و مفتول آلومینیومی، سیم هایی هستند که هیچ نوع روکشی ندارند و تنها از یک هادی تشکیل شده‌اند. از این سیم‌ها اغلب در سیم پیچی موتورها، تجهیزات صنعتی و… استفاده می‌شوند. سیم‌هایی که در صنعت ساختمان سازی، اتوموبیل سازی و… مورد استفاده قرار می‌گیرند، سیم‌های برق روکش‌دار هستند.

علائم اختصاری روی سیم های برق چه معنایی دارند؟

شاید متوجه شده باشید که بر روی سیم‌ها و کابل‌ها حروف و اعدادی توسط کارخانه چاپ شده‌اند که برای مشخص کردن نوع عایق و هادی و نوع کاربرد سیم یا کابل است. حروفی که روی سیم و کابل به کار می‌رود، مفاهیم مختلفی دارند. برای سیم این حروف عبارت اند از:
موارد مصرف حروف مشخصه
سیم تک لا با روکش پلاستیک برای سیم کشی ساختمان NYA
سیم افشان با روکش پلاستیک برای سیم کشی ساختمان NYAF
سیم مخصوص با روکش پلاستیک برای سیم کشی ساختمان NSYA
سیم مقاوم در مقابل رطوبت NYM
سیم با روکش پلاستیک مخصوص برای رشنایی و لوازم خانگی NYZ
سیم برای مصرف لوستر و چراغ ها NYFA
سیم دو رشته ای برای مصرف روشنایی (دولا ) NYFAZ
سیم مکلالمه و خبری Y
سیم کواکسیال T

حرف N به معنی سیم مسی است که طبق استاندارد آلمان می‌باشد و حرفY نشان دهنده عایق پر و تودور (pvc) است و حرف zوs برای سیم های مخصوص به کار می‌روند.همچنین حرف F برای سیم های نرم، حرف A برای سیم کشی داخل لوله ها و حرف M برای سیم‌های مقاوم در برابر رطوبت به کار می‌رود.

لایه های تشکیل دهنده کابل برق

به طور کلی می‌توان گفت که یک کابل برق از بخش‌های زیر (که یک به یک توضیح داده شده‌اند) تشکیل می‌شود.

هادی (Conductor)

مشخصا این قسمت از کابل وظیفه هدایت جریان الکتریکی را بر عهده دارد و جنس آن معمولا یا مس و یا آلومینیوم است. کابل برق از نظر نوع هادی به چند دسته تقسیم می‌شود:

هادی تک مفتولی (solid)
هادی نیمه افشان (stranded)
هادی افشان (flexible)
حفاظ هادی (Conductor Screen)

یک نوار نیمه رسانا است که باعث می‌شود میدان مغناطیسی یکنواختی ایجاد شود و تنش‌های الکترو استاتیکی را کمینه می‌کند (برای فشار متوسط و فشار قوی).

عایق (Insulation)

عایق‌ها در واقع قسمتی از کابل است که مانع از هدایت جریان برق می‌شود. دو نوع پرکاربرد عایق‌ها از جنس PVC و از جنس پلی اتیلن (PE) است.

حفاظ عایق (Insulation Screen)

یک نوار نیمه هادی است که وظیفه‌اش همانند حفاظ هادی می‌باشد.

شیلد (Shield)

شیلد که معمولا از جنس مس است، برای جلوگیری از تابش امواج الکترومغناطیس استفاده می‌شود. همچنین دیگر علت استفاده از شیلد این است که برای جریان نشتی و یا جریان‌های خطا مسیری ایجاد شود (شیلد ها در یک طرف به زمین وصل می‌شوند). البته در کابل‌های ابزار دقیق و کنترلی یک بخش به نام محافظ کلی (Overall Screen) هم وجود دارد که مانند شیلد بر روی عایق کشیده شده‌است و برای جلوگیری از تداخل نویز و از بین بردن اثر کابل‌های مجاور استفاده می‌شود و به صورت چند مفتولی، نوار و بافت استفاده می‌شود.

زره (Armor)

.

روکش بیرونی (Outer Sheath)

روکش بیرونی بر روی زره کشیده می‌شود و وظیفه حفاظت کلی از نظر مکانیکی، آب و هوایی، شیمیایی و… را بر عهده دارد. این لایه معمولا بر اساس رنگ کد بندی می‌شود تا بین فشار ضعیف، متوسط و قوی و کابل‌های ابزار دقیق تفاوت به چشم آید.

هر کدام از حروف اختصاری در کابل ها چه معنایی دارند؟

در مطالب بالا با نحوه نام گذاری و اینکه علائم اختصاری کابل‌ها چگونه هستند، آشنا شدیم. حالا با هم به تعریف این دسته از کدها می‌پردازیم که در استاندارد DIN VDE 0271/0276 وجود دارد. فرض کنید که کابل‌های قدرت به صورت چند بخشی رو به رو تعریف می‌شوند که می‌توان به طور کلی آن‌ها را به 4 بخش کلی دسته بندی کرد.

اول: مشخصات لایه‌های اصلی کابل‌های قدرت(1، 2، 3، 4، 5، 6)
دوم: هادی حفاظتی ( در صورت وجود داشتن ) (7)، تعداد رشته ها (8)
سوم: سطح مقطع هر رشته ( که برحسب میلی مترمربع است) (9) نوع هادی ( از نظر شکل ) (10)
چهارم: ولتاژ اسمی کابل (11)

تعریف هر کدام از حروف و علائم اختصاری روی سیم و کابل:

هویت طراحی یا استاندارد:

N مطابق با استانداردها
(N) مشابه با استانداردها2

جنس هادی:

A: هادی المینومی
_: مس هادی

جنس عایق:

Y: پی وی سی
2Y: پلی اتیلن
2X: کراس لینک
_: کاغذ اشباع شده

هادی متمرکز:

C: هادی هم مرکز مسی
CW: هادی هم مرکز مسی شکل موجی
CE: هادی هم مرکز مسی بر روی هر کدام از هسته
S: حفاظ شامل سیم‌های مسی
SE: حفاظت از سیم‌های مسی بر روی هر کدام از هسته
H: لایه‌های هادی
(F): حفاظ طولی مقاوم در برابر آب‌ها

زره یا آرمو:

B: زره نوار فولادی
F: زره از سیم فولادی گالوانیزه مدل تخت
G: نوارهای فولادی گالوانیزه مارپیچی شکل
R: زره از سیم فولادی گالوانیزه با مقطع گرد

جنس غلاف یا شیت

A: پوشش از آمیزه نخ کنفی
K: غلاف سربی
KL: غلاف نازک آلمینیومی
Y: شیت پی وی سی
2Y: شیت پلی اتیلن

هادی حفاظتی:

J: شامل هادی محفاظ – هادی به رنگ زرد/سبز مسی

O: فاقد هادی محفاظ – فاقد هادی به رنگ زرد/سبز/ مسی
تعداد رشته ها
سطح مقطع هادی بر حسب میلی متر مربع
نوع هادی:

r: هادی با مقطع گرد
s: هادی با مقطع قطاعی
هادی با مقطع بیضی شکل
e: هادی مفتولی با مقطع گرد
m: هادی رشته‌ای افشان
h: هادی با مقطع توخالی
v : هادی فشرده

رنج ولتاژ نامی

0,6/1 kV
3,6/6 kV
6/10 kV
12/20 kV
18/30 kV
20/35 kV
40/69 kV
64/110 kV
76/132 KV

حروف ویژه

Z- Numbered control cable: کابل کنترل شماره گذاری شده.

A- Single core: تک رشته

F- Flexible: انعطاف پذیر

(E)- Intrinsically safe (blue): از نوع ایمنی ذاتی که معمولا آبی رنگ هستند.

(TR)- Transparent outer sheath: پوسته بیرونی شفاف که معمولا در کابل‌های کنترلی استفاده می‌ شود.

(B)- Drain wire: دارای سیم تخلیه

این سیم در راستای طول به بخش فلزی شیلد متصل است و شیلد کابل به جای اتصال مستقیم از طریق این سیم زمین می‌شود، با این کار شیلد راحت‌تر به ترمینالی جهت زمین کردن اتصال می‌یابد.

(PU)- Polyurethane: پلی اورتان

آشنایی با رنگ های کابل های چند رشته

و اما کابل‌ها از نظر شکل، سطح مقطع، تعداد رشته و خیلی موارد دیگر متفاوت هستند که باید به خوبی علائم اختصاری هر یک را شناخت تا به انتخاب مناسب‌ترین آن‌ها کمک کند.

کابل‌ها به صورت کلی از نظر شکل، به دو دسته گرد و مثلثی تقسیم می‌شوند. کابل گرد با حرف اختصاری (r) و کابل مثلثی با حرف اختصاری(s) شناخته می‌شوند.

اما رسانا یا همان هادی کابل ها هم به دودسته رشته‌ای و مفتولی تقسیم می‌شوند، که کابل‌های مفتولی با حرف (e) و کابل‌های رشته‌ای یا همان افشان با حرف اختصاری (m) نشان داده می‌شوند.

کابل‌ها به دلیل تعداد رشته‌های بالا و برای اینکه به اشتباه تشخیص داده نشوند، عایق هر رشته را با رنگ‌های متفاوت طبق استانداردهای ایران و VED0271 آلمان طراحی می‌کنند.

معرفی انواع کابل بر اساس علائم اختصاری

یکی از نکات خرید کابل تلفن نیز توجه به علائم اختصاری روی آن است و تا این بخش از مقاله با انواع علامت اختصاری سیم و کابل آشنا شدیم. از کنار هم قرار دادن هر یک از این علائم ساختار کابل مورد نظر از نوع هادی، نوع عایق، جنس تشکیل دهنده اجزای کابل و ویژگی‌های اضافی هر سیم و کابل به دست می‌آید. در خرید و فروش انواع کابل این علائم بسیار اهمیت دارند به طوری که ما با ذکر چند نمونه تصمیم گرفته‌ا‌یم استفاده بهتر از علائم اختصاری روی سیم و کابل ها را برای شما شرح دهیم. این نمونه‌ها از مواردی هستند

کابل nayy چیست؟

برای اینکه با مفهوم این کابل پرکاربرد آشنا شویم کافیست تک تک علائم اختصاری را در جدول پیدا کرده و معنی هر یک را در کنار هم قرار دهیم. برای مثال دو حرف اول این علامت با نشان na نشان دهنده جنس هادی کابل است که از آلیاژ آلومینیوم شناخته شده است. دو حرف بعدی نیز نشان دهنده عایق کابل و غلاف آن هستند که هر دو از پی وی سی ساخته شده‌اند.

کابل n2xy چیست؟

اگر انواع علامت اختصاری سیم و کابل را به خوبی درک کرده باشیم، به راحتی می‌توانیم ساختار این نوع کابل را حدس بزنیم. منظور از حرف N که همان هادی یا رسانای کابل است که از جنس آلیاژ مس است. با توجه به جدول علائم اختصاری مفهوم X2 هم بیان کننده جنس عایق است که پلی‌اتیلن شبکه‌ای یا کراسلینک شده است. حرف آخر هم بیانگر نوع عایق یعنی پی وی سی است. این کابل نوعی کابل قدرت است که تنها از نظر جنس عایق با کابل پر استفاده NYY تفاوت دارد.

کابل nyaf چیست؟

این کابل نشان دهنده این است که هادی از نوع مس بوده که با علامت N مشخص می‌شود. علامت Y نیز نشان می‌دهد که کابل مورد نظر دارای عایق پی وی سی است. اما دو حرف آخر این کابل بیانگر رشته‌ای بودن هادی مسی هستند که به افشان شهرت دارند. بنابراین این علامت اختصاری کابل افشان مسی است که البته با دو علامت اختصاری دیگر از جمله H05V-K و H07V-K نیز شناخته می‌شود.

• سیم و کابل سهند دامغان

• سیم خودرویی