این محصول یکی از مهمترین انواع کابلهای برق است که بهدلیل انعطافپذیری و ویژگیهای خاصش در صنعت برق و ساختمانسازی بسیار مورد استفاده قرار میگیرد.
این نوع کابل بهطور خاص برای انتقال جریان الکتریکی طراحی شده و به دلیل ساختار ویژهاش، در بسیاری از پروژهها و کاربردها بهعنوان گزینهای مناسب شناخته میشود. در این مقاله به بررسی کامل کابل افشان، کاربردها، ویژگیهای ساختاری، انواع مختلف آن و استانداردهای تولید در ایران خواهیم پرداخت. همچنین تفاوتهای بین این محصول و سیم افشان را نیز مورد بررسی قرار خواهیم داد.
کابل افشان چیست؟
کابل افشان به کابلی میگویند که از چندین رشته نازک و منعطف از جنس مس یا آلومینیوم تشکیل شدهاست. این رشتهها بهصورت افشان در کنار هم قرار میگیرند و بههم متصل میشوند، که باعث افزایش انعطافپذیری و راحتی در نصب و استفاده از آن میشود. این محصول بهدلیل خاصیت انعطافپذیریاش، برای استفاده در مکانهایی که نیاز به انعطافپذیری بالایی دارند، بسیار مناسب است.
کاربردها
کابل افشان در زمینههای مختلفی مورد استفاده قرار میگیرد که برخی از کاربردهای آن شامل موارد زیر میشود:
سیستمهای روشنایی: این محصول بهعنوان کابل تغذیه در سیستمهای روشنایی داخلی و خارجی ساختمانها استفاده میشود.
برقکشی ساختمانها: در ساخت و ساز ساختمانهای جدید و همچنین در تعمیرات ساختمانهای قدیمی، از این نوع کابل برای برقکشی استفاده میشود.
نصب در داکتها: به دلیل انعطافپذیری بالای این محصول، این نوع کابل برای نصب در داکتهای برق و داخل دیوارها بسیار مناسب است.
سیستمهای کنترل: در سیستمهای کنترلی و اتوماسیون، این کالا بهعنوان کابل ارتباطی و تغذیه به کار میرود.
مکانهای با فضای محدود: در محیطهایی که فضای محدود و نیاز به نصب دقیق دارند، کابل افشان بهدلیل قابلیت انعطافپذیریاش مورد استفاده قرار میگیرد.
پس به طور خلاصه میتوان گفت از این محصول به منظور سیمکشی ساختمانها، سیستمهای روشنایی و تابلوهای برق، در ماشینآلات صنعتی، رباتها و دستگاههای متحرک، برای اتصال لوازم خانگی، Extension Cord (سیمهای رابط) و مصارف عمومی و انتقال سیگنالهای صوتی و تصویری استفاده میشود.
ویژگیهای ساختاری
این نوع کابل دارای ویژگیهای ساختاری خاصی است که آن را برای استفاده در شرایط مختلف مناسب میسازد. برخی از ویژگیهای مهم این محصول عبارتند از:
انعطافپذیری: این کالا بهدلیل تشکیل از رشتههای نازک، دارای انعطافپذیری بالایی است که امکان نصب آسان آن را فراهم میآورد.
جنس هادی: هادی آن معمولاً از مس یا آلومینیوم تولید میشود که مس بهدلیل رسانایی بهتر، در کاربردهای بیشتر مصرف میشود.
عایق: این محصول دارای عایق PVC یا مواد دیگر است که از هادی در برابر رطوبت و آسیبهای مکانیکی محافظت میکند.
تعداد رشتهها: این نوع کابل معمولاً از چندین رشته نازک تشکیل شدهاست که با هم یک هادی قوی و منعطف را تشکیل میدهند.
روکش بیرونی: روکش بیرونی آن معمولاً از مواد مقاوم در برابر حرارت و رطوبت تشکیل میشود که به ایمنی و کارایی آن کمک میکند.
نکات ایمنی در استفاده از کابل افشان
از کابل با سایز مناسب برای جریان الکتریکی مورد نظر استفاده کنید.
کابلهای آسیبدیده یا فرسوده انتخاب خوبی برای استفاده نیستند.
در محیطهای مرطوب از کابلهای با عایق ضد آب استفاده کنید.
از کابلهای فشار قوی برای مصارف ولتاژ بالا استفاده کنید.
انواع
کابل افشان مسی: هدایت الکتریکی بالا و مناسب برای مصارف برقی.
کابل افشان آلومینیومی: سبکتر و ارزانتر، اما هدایت الکتریکی کمتر.
بر اساس تعداد رشتهها
تکرشته (برای مصارف ساده).
چندرشته (برای مصارف پیچیدهتر مانند سیمکشی ساختمان).
بر اساس سطح ولتاژ
کابل افشان (ولتاژ پایین): برای مصارف خانگی و صنعتی معمولی.
کابل افشان فشار متوسط و بالا: برای مصارف صنعتی خاص.
مشخصات فنی مهم
سایز کابل (قطر هادی): بر حسب میلیمتر مربع (mm²) بیان میشود. مثلاً ۱٫۵ mm² یا ۲٫۵ mm².
تعداد رشتهها: مثلاً ۲ رشته، ۳ رشته یا ۴ رشته.
ولتاژ نامی: ولتاژی که کابل میتواند تحمل کند (مثلاً ۳۰۰/۵۰۰ ولت).
جنس عایق: معمولاً از PVC (پلیوینیل کلراید) یا مواد مشابه ساخته میشود.
درجه حرارت کاری: محدوده دمایی که کابل میتواند در آن کار کند (معمولاً بین -۱۵ تا ۷۰ درجه سانتیگراد).
استانداردهای رایج تولید در ایران
تولید کابل افشان در ایران تحت نظارت استانداردهای ملی و بینالمللی قرار دارد. رعایت این استانداردها برای اطمینان از کیفیت و ایمنی محصولات الزامی است. برخی از مهمترین استانداردهای تولید این محصول عبارتند از:
استاندارد ملی ایران ISIRI 3084: این استاندارد به مشخصات فنی کابلهای افشان و شرایط استفاده آنها میپردازد.
IEC 60227: این استاندارد مربوط به کابلهای عایق PVC و نحوه استفاده از آنها میباشد.
IEC 60502: این استاندارد به مشخصات فنی کابلهای افشان و شرایط نصب آنها اشاره دارد.
تفاوت سیم افشان و کابل افشان
تفاوتهای مهمی بین سیم افشان و کابل افشان وجود دارد که بهشرح زیر میباشد:
ساختار: سیم افشان معمولاً از یک هادی واحد تشکیل شده، در حالی که این کالا از چندین رشته نازک و انعطافپذیر تشکیل شدهاست.
انعطافپذیری: کالای مورد نظر بهدلیل وجود چندین رشته نازک، انعطافپذیری بیشتری نسبت به سیم افشان دارد و بهراحتی در زوایای مختلف نصب میشود.
کاربرد: این نوع کابل بهطور کلی برای انتقال برق در مکانهای مختلف و بهعنوان کابل تغذیه کاربرد دارد. در حالی که سیم افشان معمولاً برای مصارف خاصی مانند روشنایی و سیستمهای کنترلی به کار میرود.
خرید کابل افشان
به هنگام خرید کابل افشان به چه نکاتی باید توجه کنیم؟
مشخصات فنی
سطح مقطع (مهمترین عامل): متناسب با آمپر مصرفی انتخاب شود (مثلاً 1.5mm² برای روشنایی، 2.5mm² برای پریزها)
تعداد رشتهها: هرچه بیشتر باشد انعطافپذیری بالاتر میرود (7 رشته برای مصارف سبک، 37 رشته برای صنعتی)
ولتاژ اسمی: معمولاً 300/500V برای مصارف معمولی و 450/750V برای صنعتی
کیفیت ساخت
جنس هادی: مس آنیل شده درجه یک (99.9% خالصیت) بهتر از مس روکش آلومینیوم (CCA) است.
نوع عایق: PVC برای محیطهای معمولی، XLPE برای دمای بالا و LSZH برای اماکن عمومی
استانداردها: نشانهای ISIRI، VDE، CE یا UL روی کابل مدرج باشد.
شرایط محیطی
در فضای باز، نوع مقاوم به UV مصرف زیادی دارد.
در محیطهای مرطوب از کابل با روکش ضد رطوبت (HYDROTIGHT) بهره ببرید.
در معرض مواد شیمیایی از کابل با روکش مقاوم به روغن و مواد شیمیایی استفاده کنید.