در سالهای اخیر، نوسانات ولتاژ و قطع و وصلهای مکرر برق در ایران به یکی از چالشهای بزرگ خانوارها تبدیل شده است. این مشکل نهتنها باعث اختلال در زندگی روزمره میشود، بلکه میتواند آسیب جدی به وسایل برقی گرانقیمت مانند یخچال، تلویزیون، کولرگازی و ماشین لباسشویی وارد کند.
در این مقاله، یک راهکار مطمئن و کاربردی را بررسی میکنیم که با نصب آن میتوانید بهطور هوشمند برق خانه را در زمان خطر قطع کنید و از وسایل برقی خود محافظت نمایید.
به چه علت وسایل برقی آسیب میبینند
دو عامل اصلی باعث خرابی وسایل برقی میشوند:
نوسان ولتاژ (بالا رفتن یا افت شدید ولتاژ)
قطع و وصل ناگهانی برق
وقتی ولتاژ برق بالاتر یا پایینتر از حد مجاز میرود، قطعات داخلی دستگاهها مانند بردهای الکترونیکی، موتورها و کمپرسورها تحت فشار قرار میگیرند و این موضوع میتواند باعث سوختن یا کاهش عمر آنها شود.
مهمترین راهکارهای محافظت از لوازم برقی در حین نوسان یا قطعی برق
۱. استفاده از محافظ برق (Surge Protector)
محافظ برق سادهترین راه برای جلوگیری از آسیب به دستگاهها در اثر افزایش ناگهانی ولتاژ است. این دستگاه، نوسانات لحظهای را جذب کرده و مانع رسیدن ولتاژ خطرناک به وسایل میشود.
. استفاده از محافظ برق (Surge Protector)
محافظ برق سادهترین راه برای جلوگیری از آسیب به دستگاهها در اثر افزایش ناگهانی ولتاژ است. این دستگاه، نوسانات لحظهای را جذب کرده و مانع رسیدن ولتاژ خطرناک به وسایل میشود.
۲. استفاده از استابلایزر (Voltage Stabilizer)
استابلایزرها ولتاژ برق ورودی را تنظیم میکنند و آن را به سطح استاندارد مورد نیاز دستگاه میرسانند. برای وسایل حساس مانند یخچال، کولر گازی یا تلویزیون توصیه میشوند.
۳. استفاده از UPS (Uninterruptible Power Supply)
UPS در زمان قطعی برق، انرژی ذخیره شده در باتری خود را به دستگاه میدهد و از خاموش شدن ناگهانی جلوگیری میکند. برای کامپیوتر، سرور و تجهیزات اداری حساس بسیار مهم است.
استفاده از جعبه فیوز و کلید محافظ جان (MCB/RCCB)
این تجهیزات در تابلو برق ساختمان نصب میشوند و در صورت نوسان شدید یا اتصال کوتاه، برق را قطع میکنند تا از آسیب به لوازم جلوگیری شود.
جدا کردن لوازم برقی از پریز در زمان قطعی یا نوسان برق
روش ساده و رایگان است؛ با قطع فیزیکی برق، هیچ آسیبی به دستگاه وارد نمیشود.
استفاده از دستگاه کنترل فاز + کنتاکتور بعد از کنتور (بهترین راه)
یکی از بهترین روشها برای حفاظت از کل وسایل برقی خانه، نصب کنترل فاز به همراه کنتاکتور بلافاصله بعد از کنتور برق است.
کنترل فاز چیست؟
کنترل فاز یک دستگاه الکترونیکی است که دائم وضعیت برق ورودی را بررسی میکند و اگر هرگونه مشکل مانند:
افت ولتاژ
افزایش ولتاژ
جابهجایی فاز
قطع یکی از فازها (در برق سهفاز)
یا تغییر ناگهانی برق
رخ دهد، بلافاصله برق خروجی را قطع میکند.